έχε το νου σου στο παιδί..




Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 2013

Άσμα Ασμάτων


Ασμα Ασματων

Όμορφη, όμορφη, όμορφη που “σαι αγάπη μου.
Τι όμορφη που είσαι.
Γλυκιά σαν του περιστεριού και τρυφερή η ματιά σου. Καμιά από τις όμορφες δεν παραβγαίνει εμπρός σου.
Εσύ “σαι κρινολούλουδο κι” εκείνες είναι αγκάθια. Ίδια με κόκκινη κλειστή τα κόκκινα σου χείλη.
Σα ρόδι που το κόψανε στη μέση μού φαντάζει πίσω από το πέπλο σου το ροδομάγουλο σου.
Τα δυο σου στήθια μοιάζουνε δίδυμα ζαρκαδάκια που να βοσκήσουν βγήκανε μες στα ανθισμένα κρίνα.
Φίλα με, φίλα με, μ” όλα τα φιλιά που έχεις μες στο στόμα, μέθα με στης αγκάλης σου το πιο γλυκό κρασί, και το όνομα σου άρωμα, μύρο χυμένο κάτω.
Όλων των μύρων τ” άρωμα και η ευωδιά είσαι εσύ. Ναι, πιο πολύ κι” από το κρασί μεθώ όταν μ” αγγίζεις. Να σ” αγαπάνε, άντρα μου, αυτό μονάχα αξίζεις. Όμορφη, αψεγάδιαστη είσαι αγαπημένη. Αχ, μου “χεις κλέψει την καρδιά μου, αγάπη μου, αδελφή μου, μ” ένα σου βλέμμα μοναχά, μια χάντρα στο λαιμό σου.
Μέλι κερήθρας στάζουνε τα δυο γλυκά σου χείλη, μέλι και γάλα αργοκυλούν στη γλώσσα σου από κάτω. Κήπος κλειστός, ολάνθιστος είσαι αγαπημένη, πηγή με γάργαρο νερό. Παράδεισος από δροσιές, παράδεισος από ροδιές το κάθε σου αυλάκι.
Κανέλα, μοσχοκάλαμο κι” ο νάρδος με τον κρόκο, και ρίζες αρωματικές του Λίβανου και σμύρνα και αλόη, και όποιο μύρο πεις, σε “σένα ευωδιάζουν.
Σήκω Βοριά, έλα Νοτιά, φύσα τα κλωνιά μου, να ξεχυθούν, να σκορπιστούν παντού οι ευωδιές μου. Σήκω Βοριά, έλα Νοτιά φυσήξτε τα κλωνιά μου να ξεχυθούν, να σκορπιστούν παντού τα αρώματά μου.
Σήκω Βοριά, έλα Νοτιά, φυσήξτε τα κλωνιά μου να ξεχυθούν, να σκορπιστούν παντού τα αρώματά μου. Κι” ας κατεβεί ο άντρας μου στο κήπο που “ν” δικός του, για να γευτεί όποιο καρπό απ” τα κλαδιά του θέλει, για να γευτεί όποιο καρπό απ” τα κλαδιά μου θέλει.

Η Ειρήνη Παππά απαγγέλλει από το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντα, 4ος αιώνας, π.Χ. Η μετάφραση και ποιητική απόδοση ανήκει στον Λευτέρη Παπαδόπουλο και η μουσική στον Βαγγέλη Παπαθανασίου (δίσκος "Ραψωδίες", 1986).
Το άσμα ασμάτων είναι ένας ύμνος στον έρωτα. Και μάλιστα στον έρωτα έξω από το γάμο και τις κοινωνικές συμβάσεις.
Η απαγγελία της Ειρήνης Παππά, συγκλονιστική!



Πότε γράφτηκε το «Ασμα Ασμάτων»; Σημειώνει στον πρόλογό του ο Σεφέρης: «... η εποχή της συναρμολόγησης του ποιήματος πρέπει να είναι ο Δ' π.Χ. αιώνας. Τότε ένας Ιεροσολυμίτης συντάκτης με εμμονή την ανάμνηση του Σολομών ενσωμάτωσε διάφορα ιουδαϊκά κομμάτια με στοιχεία από το Μοάβ ή και από τη Συρία σ' αυτό το σύνολο, όπου είναι αισθητές και οι ελληνικές επιρροές».
Γράφτηκε σε εβραϊκή -αραμαΐζουσα (σημιτική) γλώσσα και μεταφράστηκε στην ελληνιστική από τους «Εβδομήκοντα», μια επιτροπή από Ιουδαίους ελληνιστές.
Προσθέτει ο Σεφέρης:
«Δεν νομίζω πως χρειάζεται, ούτε είναι δουλειά μου, να επιβαρύνω αυτό το σημείωμα με περισσότερες φιλολογικές λεπτομέρειες. Μόνο θα έπρεπε να προσθέσω πως το Ασμα, μολονότι ξεκίνησε από την ποιμενική Αφροδίτη και υμνεί με πάθος εξαιρετικά έντονο τον ερωτικό πόθο και τη λαχτάρα του αποχωρισμένου από τον αγαπημένο του, μολονότι δεν μνημονεύει διόλου τη σχέση του ανθρώπου με το Θεό, βρήκε ωστόσο -όχι χωρίς συζητήσεις είναι αλήθεια- μια θέση στον Κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης».
Το «Ασμα» είναι ένα γαμήλιο τραγούδι, που βλάστησε σ' έναν ποιμενικό λαό, τον λαό της Παλαιστίνης. Τα δε πρόσωπα που πρωταγωνιστούν είναι η Νύφη, ο Αντρας και ο Χορός από γυναίκες ή και άντρες. Μερικοί στίχοι:
«Να με φιλήσει»...
«Η Νύφη: Να με φιλήσει με τα φιλιά του στόματός του! / Η αγκάλη σου είναι πιο καλή από το κρασί / κι η ευωδιά των μύρων σου απ' όλα τα αρώματα / μύρο χυμένο τ' όνομά σου / γι' αυτό σ' αγαπούν οι κοπέλες. / Πάρε με, τρέχουμε πίσω σου! (...) Ο Αντρας: Ομορφη που είσαι αγαπημένη, / όμορφη που είσαι. / Τα μάτια σου είναι περιστέρια». «Η Νύφη: Ομορφος που είσαι αγαπημένε, / πόσο μεστός. Η κοίτη μας είναι φυλλωσιά».
Ως βουκολικό ποίημα το «Ασμα Ασμάτων» περιέχει εικόνες που θα ξένιζαν μια κοπέλα των ημερών μας, αν άκουγε τον αγαπημένο της να παρομοιάζει τα μαλλιά της με «...κοπάδι γίδια / που ροβολούν απ' το Γαλαάδ», τα δόντια της «... προβατίνες κουρεμένες / που ανέβηκαν απ' το λουτρό», ενώ τα βυζιά της «δυο νεβροί/ δίδυμοι της ζαρκάδας/ που βόσκουν μες στα κρίνα».
Ακολουθούν ωστόσο στίχοι που αντέχουν σε όλους τους καιρούς: «Η αγκάλη σου είναι πιο καλή από το κρασί/ κι η ευωδία των μύρων σου απ' όλα τα αρώματα./ Μέλι στάζει απ' τα χείλη σου νύφη/ μέλι και γάλα κάτω από τη γλώσσα σου/ κι η ευωδιά της φορεσιάς σου σαν την ευωδιά του Λιβάνου».
Προηγήθηκαν και ακολούθησαν κι άλλες μεταφράσεις (ή μεταγραφές) και εικονογραφήσεις του «Ασματος», με πιο γνωστή αυτή του Λευτέρη Παπαδόπουλου, με εικονογράφηση Αλέκου Φασιανού, το 1994 (εκδ. Καστανιώτη). Σε αυτήν βασίστηκε το μιούζικαλ «Τα μυστικά του έρωτα», που παρουσιάστηκε πέρυσι στο θέατρο «Δίπυλον», σε σκηνοθεσία Ράιας Μουζενίδου, ενώ πρόσφατα βγήκε και σε cd μελοποιημένο από τον συνθέτη Μάριο Στρόφαλη.


Μετάφραση Λευτέρη Παπαδόπουλου
Μουσική Μάριου Στρόφαλη
Τραγουδούν : Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου, Αναστασία Μολυβδά, Άντονυ Μπερκ και Μάριος Στρόφαλης .
Παίζουν οι Μουσικοί : Αλφρέντο Στούνι βιολί , Λαέρτης Κοκολάνης βιολί , Βαγγέλης Βεργωτής ακκορντεόν , Φαίη Νικολοπούλου βιολοντσέλλο και Μάριος Στρόφαλης πιάνο.
Song of songs - version Leuteris Papadopoulos - music Marios Strofalis




Είναι που γέμισες
με ομορφιά και ηδονή
αγάπη στην πληρότητά σου
και γιγαντώθηκε τούτο το ανάστημά σου
κι έμοιαζες πια στη φοινικιά
και γίνανε τα στήθη σου
σαν τα γλυκά τσαμπιά της
Το στήθος σου
Μεστοί καρποί αμπέλου
Και η γεύση του φιλιού σου
Είναι το δυνατό κρασί
Που αναπότρεπτα γλυστρά
Στα ναρκωμένα χείλη και τα δόντια

Εγώ είμαι ολάκερη δική σου
Και ο πόθος σου γυρνά σε μένα
Βάλε με σαν σφραγίδα στην καρδιά σου
Σφραγίδα πάνω στο κορμί σου,
Γιατί είναι δυνατή, όπως ο θάνατος η αγάπη
Σκληρός ο πόθος σαν τον Άδη.
Οι συνοδοί της είναι από φωτιά,
Γιγάντιες φλόγες,
Και το νερό δεν θα μπορέσει πια
Να σβήσει την αγάπη
Και οι ποταμοί να την επικαλύψουν…
(γιατί και εγώ είμαι ολάκερη δική σου
και ο πόθος σου γυρνά σε μένα).

[7.7-7.10Τί ὡραιώθης καὶ τί ἡδύνθης͵ ἀγάπη͵ ἐν τρυφαῖς σου; 7.8 τοῦτο μέγεθός σου ὡμοιώθη τῷ φοίνικι καὶ οἱ μαστοί σου τοῖς βότρυσιν. 7.9 εἶπα Ἀναβήσομαι ἐν τῷ φοίνικι͵ κρατήσω τῶν ὕψεων αὐτοῦ͵ καὶ ἔσονται δὴ μαστοί σου ὡς βότρυες τῆς ἀμπέλου καὶ ὀσμὴ ῥινός σου ὡς μῆλα 7.10 καὶ λάρυγξ σου ὡς οἶνος ὁ ἀγαθὸς πορευόμενος τῷ ἀδελφιδῷ μου εἰς εὐθύθητα ἱκανούμενος χείλεσίν μου καὶ ὀδοῦσιν.

8.6.1 - 8.7.2 8.6 7. και 7.11.2 7.11 Ἐγὼ τῷ ἀδελφιδῷ μου͵ καὶ ἐπ΄ ἐμὲ ἡ ἐπιστροφὴ αὐτοῦ. Θές με ὡς σφραγῖδα ἐπὶ τὴν καρδίαν σου͵ ὡς σφραγῖδα ἐπὶ τὸν βραχίονά σου· ὅτι κραταιὰ ὡς θάνατος ἀγάπη͵ σκληρὸς ὡς ᾅδης ζῆλος· περίπτερα αὐτῆς περίπτερα πυρός͵ φλόγες αὐτῆς· 8.7 ὕδωρ πολὺ οὐ δυνήσεται σβέσαι τὴν ἀγάπην͵ καὶ ποταμοὶ οὐ συγκλύσουσιν αὐτήν· (Ἐγὼ τῷ ἀδελφιδῷ μου͵ καὶ ἐπ΄ ἐμὲ ἡ ἐπιστροφὴ αὐτοῦ. )]
πηγη:http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Poems&act=index&sort=date&order=desc&poet_id=23348


Στο τεύχος (110/Μάρτιος 2009) διαβάζουμε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Θάνου Χρήστου, επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σχετικό με την εικονογράφηση του ποιήματος του Σολομώντα.

"Ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της εβραϊκής λογοτεχνίας που με το βαθύτατα ερωτικό του περιεχόμενο έδωσε το έναυσμα σε πολλούς δημιουργούς να προχωρήσουν στην εικονογράφησή του είναι το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντα. Οι στίχοι του έδωσαν τη δυνατότητα να εκφράσουν τον λυρισμό του, να τονίσουν τη σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα, να σχολιάσουν την ένωσή τους, να αναδείξουν τις τρυφερές πλευρές του έρωτα. Χωρίς να χρειάζεται να αναφερθούν οι απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί, για το αν δηλαδή πρόκειται για ένα καθαρά ερωτικό κείμενο ή για μία αλληγορία του έρωτα μεταξύ του Θεού και του Ισραήλ ή του Χριστού με την εκκλησία, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στην περίπτωση των ελλήνων δημιουργών υπερισχύει η πρώτη εκδοχή".


Γιατ’ είναι δυνατή
σαν θάνατος η αγάπη,
σκληρό καθώς ο άδης
το πάθος το αγαπητικό.
Οι φλόγες της φλόγες φωτιάς,
άγριο αστροπελέκι.




Το Άσμα Ασμάτων είναι από τις πλουσιότερες εκφράσεις της ζωής και της ποίησης. Είναι από τα ποιήματα εκείνα που μια δαιμόνια διάθεση του μυαλού, τα κάνει χθεσινά, σημερινά και αυριανά. Οι δύο ερωμένοι μέσα στο ποίημα αντιπροσωπεύουν την αγάπη, που είναι τόσο στενά δεμένη με τις υπάρξεις μας, ώστε να μας ενθουσιάζει και να εξάπτει την ωραία και αχαλίνωτη ορμή, που υπόσχεται πολλά κι απολαμβάνει περίσσια.
Το αίσθημα αναβρύζει σε μια εποχή που όλα ξαναζούν, η φύση, το σώμα μας, οι ελπίδες σ` ένα μεγάλο αναστάσιμο πανηγύρι, και όλα μυρίζουν άνοιξη, ως τα νερά, τα δέντρα, ο αγέρας και τα κορμιά μας.
(Από το περιοδικό Γράμματα της ψηφιακής συλλογής Κοσμόπολις).

Σαν τ` άγριο τριαντάφυλλο στ` αγκαθερά τα βάτα
Έτσι είναι η φιλενάδα μου ανάμεσα στις νέες.
Και σαν τη μηλοκυδωνιά μέσ` στα δέντρα του λόγγου.
Έτσι είναι ο αγαπημένος μου στα παλληκάρια μέσα.

[...]Τα λούλουδα φυτρώσανε
Στη γης και στα λειβάδια.
Ήλθε ο καιρός των τραγουδιών.
Και να, η φωνή του τρυγονιού
Γροικιέται στα λημέρια μας.

Να, της συκιάς ο νέος καρπός
Ροδόσκασε κοκκινιστός
Και της αγράμπελης ο ανθός
Μοσκοβολάει στα πλάτια.

[...] Σ` όρκο σας βάζω εσάς κοπέλλες της Γερουσαλήμ
Στα ζαρκάδια και στα ελάφια των αγρών
Να μην αγγίξετε, να μην ξυπνήστε
Την Αγάπη - ώσπου μονάχη το θελήσει!


Μετάφραση Γιωσέφ Ελιγιά




Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου
με το καθημερνό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Άουσβιτς,
του Νταχάου κοπέλες,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι,
δεν είχε πιά το φόρεμά της
ούτε χτενάκι στα μαλλιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Μαουτχάουζεν,
κοπέλες του Μπέλσεν,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε στην παγερή πλατεία
μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι,
με κίτρινο άστρο στην καρδιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.



Στίχοι:  Ιάκωβος Καμπανέλλης|
Μουσική:  Μίκης Θεοδωράκης
ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη
Στην πρώτη εκτέλεσή του με τη Φαραντούρη το "Άσμα Ασμάτων" είναι ένα από τα τέσσερα τραγούδια που αποτελούν τον κύκλο τραγουδιών "Μαουτχάουζεν" (ονομάζεται και "Η Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν") ο οποίος κυκλοφόρησε το 1966 (μαζί με 6 άλλα τραγούδια [τον λεγόμενο "Κύκλο Φαραντούρη"]) σε δίσκο 33 στροφών. Τη μουσική και των 10 τραγουδιών την έγραψε ο Θεοδωράκης.
(ο Καμπανελλης, ΄φυλακιστηκε στο στρατοπεδο του μαουντχαουζεν για περιπου 3 χρονια. συμφωνα με δηλωση του, ενας φρακτης χωριζε τους αντρες απο τις γυναικες. φυσικα ηταν αδυνατη η επικοινωνια. με τη σιωπη τους...)









1 σχόλιο: